Zeka seviyesi yüksek olmasına karşın, akademik başarısı kendi kapasitesinin altıda olan kimi alanlarda özel yetenekleri özel ilgileri olmasına karşın okul başarısına gelince ortalama hatta ortalamanın çok altında muvaffakiyet gösteren pek çok çocuk dikkati çeker. İki defa farklı çocuklar hem üstün zekâlı – özel yetenekli hem de dikkat eksikliği, hiperaktivite, dürtüsellik, öğrenme zahmeti, asperger üzere ek sıkıntılar yaşayan çocuklardır. Bu çocuklar bilhassa dikkat, bağlantı, sözel olmayan hünerler, hafıza üzere alanlarda sorun yaşamaktadır. Bu sıkıntılar üstün zekâlılıklarını gölgelemekte, kuvvetli olduğu taraflar sıklıkla fark edilememektedir. Bilhassa Özel Öğrenme Zahmeti (ÖÖG) olan ve üstün zekalı olan çocuklar bir alanda dikkat cazip bir yetenek ve güçlülük gösterirken öteki bir alanda engelleyici bir zorluk yaşayan çocuklardır.
Birbiriyle son derece çelişkili özellikler taşıyan bu iki durumun bir çocukta bir ortaya gelmesi onun anlaşılmasını zorlaştırmakta ve okul hayatında başarısız olmasına sebep olmaktadır. Zihinsel olarak iki sefer farklı olan çocuklar ortasında bilhassa öğrenme zahmeti olan üstün zekalı öğrencilerin çok dikkatli bir halde ele alınmaları gerekmektedir. Özel öğrenme zahmetinde çocuğun bilgiyi işlemlemede sıkıntıları vardır. Bilgiyi algılama, organize etme, manaya, gerektiğinde geri çağırma ve/veya duyulardan gelen uyaranlara reaksiyon vermede sıkıntılar yaşanmaktadırlar. Özel Öğrenme Zahmeti (disleksi) olan çocuklar, ortalamada ya da ortalamanın üstünde zihinsel bir kapasiteye sahip olmasına karşın, sözel tabir, yazılı söz, temel okuma maharetleri, dinlediğini manaya, okuduğunu manaya, matematik hesaplamalar ya da matematiksel muhakeme (problemi anlama) üzere alanların birinde ya da birkaçında zeka seviyelerinin altında performans gösterir. Üstün zekâlı ve yetenekli fakat özel öğrenme zahmeti yaşayan çocukların çok azı fark edilip tedavi edilmektedir.
Üstün zekalı fakat tembel zannedilen çocuklar;
Üstün olarak belirlenen lakin okulda sorun yaşayan öğrenciler: Üstün zekaları fark edilir lakin “unutkan”, “tembel”, “isteksiz”, “motivasyonsuz” olarak nitelendirilir.
Öğrenme zahmetine sahip olarak nitelendirilen ancak üstünlükleri fark edilmeyen öğrenciler;
Öğrenme sorunları ağır bastığından, okulda daima sorun yaşayan öğrenciler olarak nitelendirilirler ve kuvvetli yanları fark edilmez.
Yeteneklerin ve sorun alanlarının birbirlerini maskelediği öğrenciler;
Bu çocuklar sıradan öğrenci üzere algılanır. Rastgele bir alanda tanılanmadan akademik yaşantılarına yüzeysel zorluklarla da olsa devam ederler.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite ve Özel Öğrenme Zahmeti yaşayan üstün zekalı öğrenciler;
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite ve Özel Öğrenme Zahmeti yaşayan üstün zekalı öğrenciler uygun takviye görmezse birtakım sorunlar yaşanabilir. Agresiflik, dağınıklık, dikkatsizlik, unutkanlık, güvensizlik, benlik algısı düşüklük, arkadaşlarına ayak uyduramama, ümitsizlik, genel motivasyon kaybı, telaş, depresif his durumu en sık görülen sorunlardır.
Üstün zeka seviyelerine karşın okuma, yazma, matematik üzere temel akademik alanlarda zahmetler yaşayabilmektedir. Özel Öğrenme Zahmeti, Dikkat eksikliği olan bu çocuklarda; okumayı öğrenmede zorlanma, yazarken ve okurken harfleri karıştırma, ses ünitelerini ayrımlaştırmada birleştirmede zahmet, matematik süreçlerde eldeleri unutma, sürece dikkat etmediği için yanlış sonuca ulaşma, alfabe, haftanı günleri mevsimler üzere sıralı bilgiyi öğrenmede zorlanma görülebilir. Öte yandan yazı yazmayı sevmemekte ve yazarken çabuk sıkılmaktadırlar, yazıları sistemsiz ve yanılgılarla doludur, dikkat konusunda yaşadıkları zahmetler, organize olma, vakit idaresi, gaye belirleme, verimli ders çalışma üzere idare hünerlerinde yaşanan problemler, okula karşı olumsuz bir tutum içinde olmalarına sebep olmaktadır. Tüm bu alanlarda sıkıntılar yaşarken, öğrenme zahmeti olan üstün zekâlı öğrenciler sorun çözme maharetlerini gelişmesini sağlayan üst seviye düşünme marifetlerine sahiptir. Bu marifetlerini sorun çözmede, soyut düşünmede kullanırlar. Olaylara farklı bakış açılarıyla bakmada, yeni fikirler üretmede akıcı ve esnektirler. Bu öğrencilerin kavrama marifetleri de kuvvetlidir, fakat bunu söz etmeleri istendiğinde yazılı yollardan söz etmekte zorlanırlar, sözel ifadeyi tercih ederler.
İKİ SEFER FARKLI ÇOCUKLARI DUYGUSAL ÖZELLİKLERİ
İki kez farklı çocukların duygusal özellikleri incelendiğinde, zayıf istikametlerinin şuurunda olmalarından dolayı düşük benlik algısına sahip olabildikleri görülmektedir. Gerçekçi maksatlar belirleyememe, bilhassa üstün tanısı alanların ailelerinin ve öğretmenlerinin yüksek beklentilere sahip olmaları düşük benlik algısını malesef tetiklemektedir. Öğrenme zahmeti olan üstün zekâlı öğrenciler ilgi duydukları alanlarda inanılmaz bir üretkenliğe ve yüksek motivasyona sahip olabilirler, fakat okul etkinliklerinde ne yazık ki bunu gerçekleştirmeleri pek mümkün olmamaktadır.
Yaşadığı akademik zorluklar nedeniyle genelde gergin olan bu öğrencilerin kendilerinden gerçekçi olmayan beklentileri vardır. Zayıf akademik marifetler, değersizlik hissine ve düşük benlik algısına neden olmaktadır. Toplumsal açıdan izole olabilirler ve sınıfta davranış sorunları yaşayabilirler. Hayal güçleri hayli gelişmiştir ve yaratıcı etkinliklere karşı ilgileri vardır. Artistik, mekanik yahut müziksel maharetleri kuvvetlidir. Bir yandan üçüncü sınıfa kadar okumakta zorlanırken öbür yandan küçük robotlar yaparak yaratıcı istikametlerini gösterebilirler. Bazen yüksek potansiyelli bir üstün zekalıysa, zekasıyla zayıf istikametlerini telafi edebilir ve bu durumda tanılanmaları da güçleşebilir. ÖÖG olan üstün zekalı çocuklar nadiren başarılı olurlar ve maalesef çoğunlukla üstünlüklerinin farkında olunmaz.
İKİ DEFA FARKLI ÇOCUKLARIN TEŞHİS VE DAYANAK SÜRECİ
-Zihinsel Kıymetlendirme
-Başarının Kıymetlendirilmesi
-Motivasyonun Kıymetlendirilmesi
-Davranışın Kıymetlendirilmesi
-Duygusal Durum Değerlendirmesi
-Arkadaşlık ve Toplumsal Hünerlerin Kıymetlendirilmesi.
Tüm bu bahsedilen kıymetlendirme alanları kesinlikle ele alınmalıdır. Böylelikle tüm alanlardan elde edilen bilgiler sayesinde öğrencilerin sağlıklı bir formda tanılanması ve kıymetlendirilmesi daha mümkün olacaktır.
ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER;
İki sefer farklı olan yani hem üstün zekalı hem özel öğrenme zahmeti yahut dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda özel eğitimde zorlandıkları alanlar ele alınıp geliştirmeye çalışırlırken, ekseriyetle üstün yetenekli olduğu kuvvetli istikametlerini tespit ve geliştirmeye yönelik programlar eksik kalmaktadır.
Özel Öğrenme zahmeti, dikkat eksikliği hiperaktivitesi olan üstün zekâlı ve yetenekli öğrenciler onlar için hazırlanmış özel programlardan yarar görürler. Ne yazık ki bu biçim programların sayısı dünyada az olmakla birlikte ülkemizde hiç yoktur. Bu nedenle bu öğrencilere verilebilecek en sağlıklı yaklaşım kişiselleştirilmiş eğitim programlarının hazırlanmasıdır. Ailelerin de bu sürece iştiraklerinin sağlanması, bu sorun alanı ile ilgili mümkün olduğunca bilgi edinmelerine yardımcı olunması, emsal sorunu yaşayan ailelerin bir ortaya gelme imkanları bulup paylaşımlarda bulunabilmesi nispeten yaşadıkları zorluklarla baş edebilmeleri ve çocuklarına uygun yaklaşımda bulunabilmeleri açısından kıymetlidir. Bu çocuklar için ferdî yahut küme çalışmalarının yapılması, gerilimle ve korkuyla baş edebilme tekniklerinin öğretilmesi, toplumsal marifetlerinin güzelleştirilmesi, aileleri ve öğretmenleri gerçek formda bilgilendirmeleri çocuklara olan yaklaşım açısından çok büyük kıymet taşımaktadır.
Disleksi eğitimi, drama, konuşma terapisi, dikkat ve zeka oyunları, dikkat ve düşünme maharetlerini geliştirecek atölyeler, üstünler atölyesi, mind mapping (zihin Haritalama), drama hem zihinsel hünerlerini hem toplumsal hünerlerini gelişimi açısından son derece değerlidir.Uygun eğitimle iki defa farklı çocuklar var olan kapasitelerini ortaya çıkarabilirler.
Tarihte bunu başarmış iki kez farklı olan pek çok ünlü vardır. Albert Einstein, Mozart, Wright Brothers, Leonardo da Vinci, Cher, Tom Cruise, Walt Disney, John Lennon, Winston Churchill, Stephen Hawkings, Jules Verne, Alexander Graham Bell, Hans Christian Andersen, Thomas Edison, Agatha Christie, Rodin, Dustin Hoffman, Robin Williams, Louis Pasteur, F. Scott Fitzgerald, Mariel Hemingway, George Bernard Shaw, Beethoven, Sylvester Stallone bunlardan bazılarıdır.
