Makul sıhhat meselelerine (örneğin yüksek şeker yahut kolesterol) yatkın olduklarını bilen şahıslar çoklukla sıhhat durumları konusunda endişelenirler. Bu nedenle, küçük de olsa belirtilere dikkat etmek onlar için çok değerlidir.
Kolesterol, kandaki yağlarda bulunan mumsu bir husustur. Birçok kişi kolesterolü yalnızca sıhhate ziyanlı tesirleriyle bilse de, bedenin sağlıklı işleyişi için gereklidir.
Kolesterol, yağların sindiriminden sorumlu olan safra asitlerinin oluşumu için gerekli bir husustur. Öte yandan birtakım hormonların üretiminde ve kalp ve damar sıhhatinde rol oynar.
Kolesterolün birçoklarını karaciğer salgılar, fakat kolesterol içeren birtakım besinlerin tüketimi yoluyla da alınabilir. Sorun şu ki, birkaç organ kolesterole muhtaçlık duysa da, çok birikimi bedende geri dönülemez hasarlara neden olabilir ve sessiz bir katil olabilir.
Halk ortasında yeterli yahut makus kolesterol olarak bilinen şey, HDL ve LDL kolesterolü tabir eder. Birincisi (iyi) yüksek yoğunluklu bir lipoproteinden oluşur ve ikincisi (kötü) düşük yoğunlukludur.
Her ikisi de sıhhat durumunun değerlendirilmesini sağlayan referans kıymetlere sahiptir. Araştırmalara nazaran, düzgün kolesterol HDL için olağan aralık 50 mg/dL’den üstüdür. LDL için ise olağan aralık 70 ila 130 mg/dL ortasında değişir. LDL ne kadar düşük olursa, sıhhat meselelerinden o kadar uzak olursunuz.
YÜKSEK KOLESTEROLÜN 10 BELİRTİSİ
En tasa verici şey, birçok kişinin yüksek kolesterole sahip olduklarının farkında olmamasıdır, zira ekseriyetle kendini güçlü belirtilerle göstermez. Bu da damar sertliği, hipertansiyon ve böbrek yetmezliği üzere daha önemli sıhhat sıkıntılarının gelişmesine yol açar. Bu nedenle, tespiti için belirleyici olabilecek kimi belirtileri bilmek değerlidir.
İşte yüksek kolesterolü gösterebilecek 10 belirti.
El ve Ayaklarda Şişme ve Uyuşma
Ellerde, kollarda, ayaklarda ve bacaklarda şişme ve uyuşma, yüksek kolesterolün erken belirtilerinden biridir. Bu durum, biriken lipidlerin oksijen ve besinlerin kaslara geçişini azaltan sağlıklı sirkülasyonu engellemesi nedeniyle oluşur.
Ağız Kokusu
Ağız kokusu, kolesterol meseleleri olan hastalarda çok yaygın bir işarettir. Bu husus karaciğerde salgılandığı için çok birikimi ağızda kuruluğa yol açar ve sindirimi engelleyerek ağızda güzel olmayan kokulara neden olur.
Hazımsızlık
Kandaki ve karaciğerdeki lipid fazlalığı metabolizmayı tesirler ve bilhassa yağ içeriği yüksek besinler tüketildiğinde sindirim sürecinin olağan bir formda devam etmesini maniler. Bu nedenle, yüksek seviyedeki berbat kolesterol (LDL) ve toplam kolesterol, çoklukla daima hazımsızlığa yol açar.
Baş Dönmesi ve Baş Ağrısı
Kolesterol atardamarlarda biriktiğinden, kan sirkülasyonu vakitle daha fazla etkilenir ve bu nedenle hücresel oksijenlenme kesintiye uğrar. Bu, daima baş dönmesi, istikrar kaybı ve şiddetli baş ağrıları ile kendini gösterir.
Göz Sorunları
LDL kolesterol seviyesi yüksek olan hastalar ekseriyetle gözlerinde sarı bir şişkinlik, tahriş ve bulanık görme yaşarlar.
Kabızlık
Atardamarlarda lipid birikimi sindirim sürecini tesirler. Bağırsak hareketliliği azaldığı için şiddetli kabızlık atakları meydana gelir.
Göğüs Ağrısı
Göğüs ağrısı, tanımlanması çok kolay bir belirtidir. Ayrıyeten, çabucak hemen her vakit acil tıbbi müdahale için bir nedendir. Göğüs ağrısıyla ilişkili birçok hastalık olmasına karşın, birden fazla olay yüksek LDL kolesterolün tesirleri ile ilgilidir.
Güçsüzlük ve Yorgunluk
Alışılmadık vakitlerde ve daima olarak halsizlik, yorgunluk ve uyku isteği ekseriyetle beslenme yetersizlikleri, çok fizikî aktivite, hastalık yahut yüksek kolesterol düzeylerinden kaynaklanır.
Cilt Meseleleri
Yüksek kolesterol belirtileri ayrıyeten kurdeşen üzere cilt meselelerini da içerebilir. Ekseriyetle kendilerini kırmızımsı lekeler, iltihaplanma ve denetim edilmesi güç olan rahatsız edici bir kaşıntı hissi ile gösterirler.
Besin İntoleransları
Yeni besin intoleranslarının gelişimi, kandaki yüksek kolesterol düzeylerinden kaynaklanabilir. Bu duruma diğer birçok faktör neden olabilse de, atardamarlarda ve karaciğerde çok yağ birikmesi yaygın bir nedendir.
YÜKSEK KOLESTEROLE KARŞI GENEL BESLENME TEKLİFLERİ
Ömür usulündeki değişiklikler, bilhassa yeme alışkanlıkları, çoklukla yüksek kan kolesterol seviyesine sahip şahıslar için önerilen birinci tedavidir. Lakin diyet yüksek kolesterol düzeylerini düşürmede başarısız olrusa ilaç kullanımıyla tedaviye devam edilir, lakin ilaç alırken bile tedavinin başarılı olması için diyetin ayarlanması gerekir.
Yüksek kolesterol için genel beslenme teklifleri şu formdadır:
– Fazla kilonuz varsa, kilo verin. Yüksek kolesterol düzeyleri her vakit obezite ile bağlantılı olmasa da, obez bireylerin ülkü beden tartısına sahip bireylere nazaran yüksek kolesterol düzeylerine sahip olma riski daha yüksektir.
– Günlük kolesterol alımınız 300 mg hatta 200 mg’ı geçmemelidir (eğer kolesterol düzeyiniz besbelli biçimde yükselmişse).
– Kanatlı hayvanlarını hazırlamadan evvel, kıymetli ölçüde kolesterol içerdiğinden derisi çıkarılmalıdır.
– Karaciğer, böbrek ve beyin üzere sakatat alımını sınırlayın. Bu besinler kolesterol açısından son derece zengindir.
– Daha çok doymamış yağları kullanmaya çalışın. Yüzde 8’e kadar doymuş, yüzde 10’a kadar çoklu doymamış ve yüzde 15’e kadar tekli doymamış olmak üzere toplam kalori alımında yüzde 25-30’a kadar yağlardan kalori alabilirsiniz.
– Tavuk, hindi, dana eti ve başka etli yemekleri yağ katılaşıp yüzeye çıkana kadar buzdolabında soğuttuktan sonra kaşıkla yağı alın.
– Kırmızı eti hazırlamadan evvel tüm görünür yağları alın.
– Makarna pişirirken yağ eklemekten kaçının, pirinç pişirirken tereyağı yahut margarin eklemekten kaçının, patates püresi pişirirken tereyağı eklemekten kaçının.
– Yemeğe yağ eklerken zeytin, kanola ve ayçiçek yağını tercih edin.
– Protein toplam kalori alımının yüzde 15’ini oluşturmalıdır. Tavuk, hindi, yağsız kırmızı et, balık ve soya yüksek pahalı protein kaynaklarıdır.
– Meyve ve zerzevatları diyetinizin bel kemiği yapın. Meyve ve sebzeler damarlarda plak oluşumu riskini azalttığı kanıtlanmış antioksidanlar açısından zengindir.
– Çözünür lif, sindirim sürecinde çözülür ve tüm sindirim sistemini kolesterol de dahil olmak üzere çeşitli hususların emiliminden koruyan yapışkan, jel gibisi bir kütle oluşturur. Yalnızca diyet lifi alımının artırılması kolesterolde yüzde 2-4 azalmayı sağlar. Günlük 25-30 gr diyet lifi alımının, kolesterol düzeylerinde yüzde 15’e kadar azalmayı sağlayabileceği bilinmektedir.
– Meyve ve sebzeler, kabuklu yemişler ve birtakım tahıllar (yulaf, arpa, çavdar) en düzgün çözünür diyet lifi kaynaklarıdır, tıpkı vakitte kan kolesterol düzeylerinin düzenlenmesinde yararlı bir tesire sahip olduğu çok sayıda çalışmada gösterilen bitki sterolleri de içerirler.
– Bitki sterollerinin kan kolesterol seviyelerini düşürmedeki tesiri incelendiğinde, bitkisel sterol alımından en çok kan kolesterolü limitleri (5.17-6.16 mmol/L) yüksek olan şahısların yararlandığı sonucuna varıldı. Günde 2.4 gr’lık bitki sterollerinin alınması, LDL düzeylerinde yüzde 15 oranında bir azalmayı sağlayabilir. Ticari olarak, bitki sterolleri en yaygın olarak bitkisel yağlar, yoğurt, portakal suyu, margarin, süt ve soya sütüne eklenir.
– Kahve alımınızı sınırlayın. Kahve alımının kolesterol seviyeleri üzerindeki tesirine ait çalışmaların sonuçları çelişkili olsa da, ölçülü tüketmek en güzelidir. Günde en fazla 2-3 bardak tüketilmelidir.
– Diyetinize keten tohumu ekleyin. Düşük yağlı bir diyetin modülü olan keten tohumları, yüksek kolesterolü olan hastalarda kalp ve damar hastalıkları riskini düşürür.
– Tertipli antrenman yapın. İdmanın yüksek kolesterol üzerinde olumlu bir tesiri vardır. Her gün yapcağınız 30 dakikalık tempolu yürüyüşler, kolesterol düzeylerini büyük ölçüde düşürebilir.
