Keeseekose Fisrt Nation Şefi Lee Kitchemonia ile kendisi de bir kilise okulundan sağ kurtulan yerlilerden, araştırmanın proje yöneticisi Ted Quewezance, ortak basın toplantısı düzenledi.
Kış kaidelerinin aramayı olumsuz etkilediğini ve çalışmanın hala sürdüğünü belirten Kitchemonia, şunları söyledi:
“ORADA MEZARLAR OLDUĞUNU HİÇ FARKETMEMİŞTİM”
“Bu bizim için çok önemli bir gün. Bize bir kapanışı sağlıyor fakat birebir vakitte daha fazla soru için kapıyı açıyor. Nitekim burada ne oldu? Toplumumuz için çok sıkıntı bir devir olacak. Toplumumuzda her gün otomobil kullandığımız, her gün yürüdüğümüz ortak alanlarımızda isimsiz mezarlarımız olduğunu bilerek onların yanından, üzerinden geçiyoruz. Orada mezarlar olduğunu hiç fark etmemiştim. Bu saklanma biçimleri, en incitici kısım olmalı.”
Kitchimonia, şimdi kim olduğunu bilmese de isimsiz mezarlar konusunda sorumlu taraflara hesap verme davetinde bulundu.
Mezarların öldürülen çocuklara ilişkin olabileceğini belirten Kitchimonia, fakat bunların karşılığına topluluğun şimdi sahip olmadığını kaydetti.
“HER YENİ MEZAR, TOPLULUKLARIMIZI TEKRAR TRAVMATİZE EDİYOR”
Ted Quewezance ise taranan yerlerin hayatta kalanlar ve yerli bilgeler tarafından belirlendiğini söyledi.
Quewezance, “Yer radarı kelamlı tarihimizi doğruladı. Yatılı okullardaki her yeni mezar, hayatta kalanları, ailelerimizi ve topluluklarımızı yine travmatize ediyor.” dedi.
First Nations Ulusal Meclisi Lideri RoseAnn Archibald da yaptığı açıklamada, “Bu asimilasyon ve soykırım kurumları, ailelerimizin, topluluklarımızın ve milletlerimizin dokusunu parçaladı. Burada 54 çocuk kadar, evlatlarının konuta dönmemesinden etkilenen 54 aileden de bahsediyoruz.” diye konuştu.
“TÜM KANADALILAR, BU ÜLKENİN GERÇEK GEÇMİŞİNİ ÖĞRENMELİ”
Toplantıya katılan Lac La Ronge Indian Band Üyesi Russ Mirasty, “Tüm Kanadalıları ve dinleyen herkesi, bu ülkenin gerçek geçmişini ve tarihini kabul etmeyi öğrenmek için zihinlerini açmaya davet ediyorum.” tabirini kullandı.
Regina’nın yaklaşık 286 kilometre kuzeydoğusunda bulunan Keeseekoose First Nation bölgesinde, 1900’lerin başından itibaren faaliyete başlayan St. Philip’s ile Fort Pelly Yatılı Kilise okulları, bölgedeki Katolik Kilisesince işletildi.
Yürütülen çalışmalarda, Fort Pelly Yatılı Kilise Okulu bölgesinde 42, St. Philip’s Yatılı Kilise Okulu bölgesinde ise 12 isimsiz mezar bulundu.
BİRİNCİ MEZARLAR GEÇEN YAZ ORTAYA ÇIKARILMIŞTI
Kanada‘da eski yatılı kilise okulu bahçesindeki kayıt dışı çocuk mezarları birinci kere 29 Mayıs 2021’de British Columbia eyaletinin Kamloops kentindeki okulun bahçesinde bulunan 215 çocuğa ilişkin ceset kalıntılarıyla gündeme gelmişti.
Saskatchewan eyaletindeki Marieval Yatılı Kilise Okulunun bahçesinde, 24 Haziran 2021’de resmi kayıtlarda bulunmayan 751 çocuk cesedi kalıntısının olduğu mezarlar ortaya çıkmıştı.
British Columbia eyaletindeki eski St. Eugene Misyon Okulunun yakınında ise 30 Haziran 2021’de 182 çocuğa ilişkin ceset kalıntılarının olduğu kayıt dışı mezarlar saptanmıştı.
Birebir eyaletin Güney Körfez Adaları’ndan Penelakut’taki yerli kabile de 12 Temmuz 2021’de yaptıkları duyuruda, Kuper Yatılı Kilise Okuluna ilişkin bölgede 160’tan fazla “belgesiz ve işaretsiz” mezar bulunduğunu açıklamıştı.
Kanada’da en son kayıt dışı mezar, British Columbia eyaletinin Williams Lake First Nation bölgesindeki St. Joseph’s Mission Yatılı Kilise Okulunun bahçesinde ortaya çıkmıştı. Okula ilişkin 470 hektarlık alanın 14 hektarını yüzey radarıyla tarayan takımlar, 93 yeni mezar keşfedildiğini duyurmuştu.
KANADA TARİHİNİN EN BÜYÜK ÇOCUK İSTİSMARI
“Kanada tarihinin en büyük çocuk istismarının yaşandığı yer” olarak kabul edilen yatılı kilise okullarının birincisi, 1880’lerin başında açıldı ve sonuncusu da 1996’da kapatıldı.
150 binden fazla yerli çocuğun ailelerinden zorla alınarak yerleştirildiği bu okullarda, bu çocukların büyük kısmı rahip, rahibe ve öbür öğretmenler tarafından fizikî, cinsel ve ruhsal şiddet ile istismara uğradı.
Ülkede 2010’da kurulan Hakikat ve Uzlaşma Komitesinin kayıtlarına geçen istismarların yanı sıra kimi çocukların üzerinde tıbbi deneyler yapıldığı belirlendi.
Kanada federal hükümeti, binlerce çocuğun açlık, soğuk ve hastalık sonucu hayatını kaybettiği yatılı kilise okullarında yaşananlar için mağdurlardan resmen özür dilemişti.
