Karadeniz Bölgesi’nde kırsal kesimde yaşayan bayanların büyük kısmı, iftar ve sahur sofralarının vazgeçilmezleri ortasında yer alan yufka ve öteki yiyeceklerin imali için ramazana sayılı günler kala bir ortaya geliyor.
Ramazanda tüketilen yufkanın yanı sıra börek, bazlama, erişte ve tatlı üzere yiyecekleri hazırlayan bayanlar, dayanışma ruhu sergiliyor.
AKRABA VE KOMŞU BAYANLAR BİRLİKTE ÇALIŞIYOR
Trabzon’un Arsin ilçesinde de klasikleşen yufka ve öteki yiyeceklerin hazırlanması için her gün bir konutta ya da bahçede bir ortaya gelen akraba ve komşu bayanlar, hummalı çalışma gerçekleştiriyor.
Sabahın erken saatlerinde komşu ya da akrabanın konutunda buluşan bayanlar birinci evvel hamur yoğuruyor. Bayanların bir kısmı hamurdan yufka, erişte, bazlama, börek ve tatlı yaparken bir kısmı da hazırlanan yiyecekleri odun ateşiyle yakılan kuzinede pişiriyor.
Yaklaşık 7 saatlik meşakkatli hazırlama sürecinde vakit zaman erkeklerden de takviye alınıyor. Hazırlanan yiyecekler, meskenlerin uygun kısmında koruma edilerek ramazanda sofralara lezzet katıyor.
“İMECE YOLU, ORTAKLAŞA YAPIYORUZ”
Ramazan öncesinde yaptıkları bu işin kendileri için gelenek olduğunu anlatan Şen, “Yufka açıyoruz, börek, erişte yapıyoruz. İmece yöntemiyle, ortaklaşa yapıyoruz. Bir gün onlarda, bir gün diğerinde. Ramazan başlayana kadar sürer hazırlıklar. Fındık ayı gelirken de bu yapılır, bekletilir. Hazır yemek oluyor bizim için. Ramazandan sonraya da kalıyor bazen.” tabirlerini kullandı.
“BİZİM İÇİN TIPKI VAKİTTE BİR KÜLTÜR”
Şen, Kovid-19 salgını sürecinde de açık havada önlemlere uyarak bu hazırlıkları yapmaya çalıştıklarını belirterek, “Bu bizim için birebir vakitte bir kültür. Biz bunu büyüklerimizden öğrendik, artık geriden gelenlere öğrettik, onlar yapıyorlar. Hem kültürümüzü yaşatıyoruz hem de oturuyoruz, muhabbet ediyoruz.” dedi.
Özlem Terzi (33) de hazırladıkları yiyeceklerin bilhassa sahurda daha çok tüketildiğini, hazır yemek üzere kolaylık sağladığını söz ederek, “Yufka açıyoruz, makarna kesiyoruz, kurutuyoruz, böreğini, tatlısını yapıyoruz. Büyüklerimizden, yaşlılarımızdan bize kalan bir kültür. Biz de devam ettirmeye çalışıyoruz. İmece metodu sırayla her gün bir aileye, ne istiyorsa, nasıl istiyorsa yapıyoruz. Dışardan almaktan daha yeterli. Dışarıda hazır yufka da satılıyor fakat bu türlü kendi yaptığını, nasıl yaptığını biliyorsun. Daha hoş oluyor.” diye konuştu.
“TRABZON’DA YÜZYILLARDIR DEVAM EDİYOR”
Giresun Üniversitesi Turizm Fakültesi Gastronomi Mutfak Sanatları Kısım Lideri Doç. Dr. Mehmet Akif Şen, yufkanın Türk kültüründe değerli bir yeri bulunduğuna dikkati çekerek, Trabzon mutfağında da yüzyıllar boyunca vatandaşların kendi tarlasındaki buğdaydan kendi ekmeğini yaptığını söyledi.
Karadeniz’in güç bir coğrafyada olduğunu lisana getiren Şen, şunları kaydetti:
“İnsanlar bağda, bahçede çok fazla vakit geçirmek durumundalar ve meskene geldiklerinde bir an evvel sofraya koyulacak bir yemek olması gerekiyor. Bundan ötürü yufka stili eserler bu bölgede çok fazla yapılır. Evvelce mutfağın bir ham unsuru olarak acil durumlarda yapılan bu eser günümüzde ramazan ayında bir kültür olarak yaşatılmaya devam ediliyor. Bilhassa bayanlara sahur yemeğini hazırlamak için çok yardımcı oluyor. Kültürünü yaşatmak isteyen halk bir nebze olsun ramazanda bu geleneği devam ettiriyor. 65 yaşındaki ninemizden 30 yaşındaki kızına, gelinine kadar bu gelenek Trabzon bölgesinde yüzyıllar uzunluğu devam ediyor.”
