Mitoloji, Türk kültüründe yadsınamaz bir öneme sahip olmakla birlikte birçok ipucu ve bilgiler de barındırır.
Türk mitolojisi, tarihi Türk halklarının inanmış oldukları mitolojik bütüne verilen isimdir. Eski efsaneler, Türk halklarının eski ortak inancı Tengricilikten ögeler taşımaktan ziyade sosyal ve kültürel temalarla doludur.
Ancak bu mitler her zaman iyilerden ve kahramanlardan oluşmaz.
Kilden ve hırstan yaratılan Erlik Han, bunun örneğidir. Gelin Erlik Han Efsanesi’ne yakından bakalım…
ERLİK HAN KİMDİR
Yerlik kelimesinden türeyen bu isim; güç, yeraltı ve kötü kuvvet gibi anlamları ifade eder. Bu kelime Buryatçada kan içen, eski Kırgızcada kötü güç, Altaylara göre ise “güçlü, kuvvetli” anlamına gelir. Erlik Han, Sibirya’da “Arsan Dolay” Moğollarda ise “Homun Han” olarak adlandırılır.
Altayların bir yaradılış efsanesine göre Erlik Han, dünyanın yaradılışında Tengri Ülgen’e karşı fenalık yapmış bunun sonucunda Tengri de onu ceza olarak yeraltı aleminin efendisi yapmıştır.
Erlik Han, yeraltı Aleminin en alt katında yeşil demirden bir sarayda, gümüş bir tahtın üzerinde oturur.
ERLİK HAN TASVİRİ
Kulaklarına kadar uzanan bıyıkları, dizlerine kadar inen çatal sakalları ve ağaç dallarına benzeyen boynuzları vardır.
Kana benzer parlak yüzlü Erlik’in, kara demirden kılıcı ve kalkanı vardır. Bineği kara at ya da kara boğadır.
ÇOCUKLARI
Erkek oğullarının adı Karaş Han, Matır Han, Şıngay Han, Kömür Han, Badış Han, Yabaş Han, Temir Han, Uçar Han, Kerey Han; 2 kızının adı ise Erke Solton ve Kiştey’dir.
Erlik’in kızları ayrıca yeryüzüne salgın hastalıklar göndermeleriyle bilinmektedir.
DİZİLERDE ERLİK HAN
Türk Mitolojisinde önemli bir yere sahip olan Erlik Kağan kavramı günümüzde Börü dizisinde bilgi sızdıran ve hain olan bir kişinin soyadı olarak kullanılmıştır.
Atv ekranlarının dönem dizilerinden biri olan Kuruluş Osman dizisinde de Erlik Han’ın bahsi geçmiştir. Dizide Moğol Geyhatu Han, Osman Bey’i ve alplerini esir aldı. Osman Beyin boynuna kılıç dayayan Geyhatu, “Seni Erlik Han’a kavuşturacağım” ifadesini kullanmıştır.
